Lindja e Mesme nga “gremina” e konfliktit rajonal

Nga: The Economist

Një javë mund të jetë një kohë e gjatë në luftë. Deri më 27 korrik ekzistonte një optimizëm se Izraeli dhe Hamasi ishin afër një armëpushimi që do të ndalonte konfliktin e tyre dhjetë mujor. Diplomatët dhe negociatorët nga katër vende planifikuan të përcaktojnë detajet në një takim në Romë. Antony Blinken, Sekretari Amerikan i Shtetit, tha se bisedimet ishin pranë finalizimit të marrëveshjes, duke theksuar se gjithçka ishte “brenda vijës dhjetë jardësh”. Izraelitët dhe palestinezët mund të mos e kishin kuptuar metaforën e futbollit amerikan, por shumë prej tyre kishin të njëjtën ndjesë.

Më pas një raketë e lëshuar nga Libani vrau 12 fëmijë në një fushë futbolli në Lartësitë Golan. Izraeli u hakmor duke bombarduar periferitë jugore të Bejrutit, për të vrarë një nga komandantët më të lartë të Hezbollahut. Disa orë më vonë vrau Ismail Haniyeh, liderin e Hamasit, në një sulm të befasishëm në Teheran. Shpresat për një armëpushim i lanë vendin frikës për një luftë më të madhe rajonale.

Këto frikëra mund të mos realizohen ende. Irani është zotuar për një përgjigje për vrasjen e Haniyeh, por ndoshta do të ngurrojë të shkojë në luftë në emër të Hamasit. Izraeli dhe Hezbollahu janë gjithashtu të prirur për të shmangur një breshëri të plotë raketash, të cilat do të shkaktonin shkatërrim të madh në të dy anët e kufirit.

Një lloj parandalimi është ende në fuqi, deri diku, por po bëhet gjithnjë e më e vështirë për të ruajtur. Luftëtarët në rajon po kalojnë “vijat” që kohët e fundit do të dukeshin të pakalueshme. Dy herë këtë vit Izraeli ka bombarduar Bejrutin, një qytet që nuk e kishte shënjestruar zyrtarisht që nga viti 2006. Në prill, Irani gjuajti një breshëri raketash dhe dronësh drejt Izraelit për herë të parë ndonjëherë. Rregullat e vjetra të angazhimit të Lindjes së Mesme janë zhdukur. Për shkak se askush nuk është i sigurt për të rejat, çdo goditje rrezikon të përshkallëzohet në luftë të gjithanshme.

Rruga për të shmangur një konflikt të tillë fillon me një armëpushim në Gaza. Vrasja e Haniyeh pa dyshim do të ndalojë përkohësisht bisedimet me Izraelin. Por kjo nuk do ta ndryshojë realitetin në Gaza. Luftëtarët e Hamasit janë të rraskapitur dhe populli është i dëshpëruar për paqe dhe qetësi nga një luftë që ka vrarë pothuajse 40 mijë njerëz. Kjo do të thotë se kushdo që zëvendëson Haniyeh do të përballet me të njëjtën shtysë për të bërë një marrëveshje me izraelitët. Por është ende e paqartë nëse Benjamin Netanyahu dëshiron ta arrijë një të tillë.

Kryeministri izraelit ka dështuar për muaj të tërë, i frikësuar se duke rënë dakord për një armëpushim do ta kthente fokusin e Izraelit në problemet e tij të brendshme dhe në gjyqin e tij për korrupsion. Pikëpamja shpresëdhënëse është se vdekja e Haniyeh i jep atij një justifikim për të shpallur fitoren dhe për të pranuar një marrëveshje. (Po kështu do të ishte edhe njoftimi i Izraelit më 1 gusht se kishte vrarë Muhamed Deif, shefin ushtarak të Hamasit, në një sulm tre javë më parë.) Një pikëpamje më cinike është se nëse doni një armëpushim, vrasja e bashkëbiseduesit tuaj kryesor është një mënyrë misterioze për të treguar atë. Ndoshta Haniyeh ishte një objektiv shumë i vlefshëm për t’u lënë gjallë; ose ndoshta vrasja e tij ishte një mënyrë për Netanyahu për të sabotuar bisedimet.

Vrasjet mund të kenë qenë bëma të inteligjencës dhe operacioneve, por ato nuk e ndryshojnë pozicionin e zymtë strategjik të Izraelit. Lufta e saj në Gaza ka muaj që po ecën pa qëllim; Humbja e Haniyeh, një politikan që kishte pak fjalë mbi luftimet, nuk do ta dobësojë Hamasin në fushën e betejës. As vrasja e Fuad Shukr, komandantit të Hezbollahut, nuk do ta detyrojë grupin të ndalojë zjarrin e tij të përditshëm në Izraelin verior. Një vend i vogël nuk mund të vazhdojë të luftojë në të gjitha frontet pafundësisht.

Në të vërtetë, zgjedhja për Izraelin nuk ka qenë kurrë më e vështirë. Izraeli mund të bëjë një marrëveshje me Hamasin për të liruar pengjet e mbijetuar nga Gaza, për të sjellë një klimë qetësie në kufirin e saj verior dhe për të ofruar një shans për diplomacinë rajonale. Populli, oficerët e lartë të ushtrisë dhe madje edhe disa ligjvënës të krahut të djathtë e mbështesin një hap të tillë. Ose mund të refuzojë një marrëveshje në mënyrë që të vazhdojë një luftë që mund të dalë jashtë kontrollit në çdo kohë, dhe ndoshta të dënojë (me vdekje) 115 pengjet që mbeten në Gaza gjithashtu.

Amerika është zotuar të mbrojë Izraelin. Ditët e fundit dërgoi në heshtje një grup sulmues aeroplanmbajtës në Gjirin Persik. Megjithatë, frenimi i Iranit dhe përfaqësuesve të tij është vetëm një pjesë e ekuacionit. Presidenti Joe Biden ka shpenzuar muaj të tërë duke u përpjekur për të bindur Netanyahun për një armëpushim dhe ai është zotuar të kalojë muajt e fundit të presidencës së tij duke ndjekur mundësitë për arritjen e tij. Ka kaluar koha që Biden të bëhet i ashpër dhe të kërcënojë me pasoja reale nëse kryeministri izraelit vazhdon të refuzojë. Kjo mund të bie ndesh me instinktet e tij pro-izraelite. Por nëse ai nuk bën presion më të madh, rezultati mund të jetë më i keq për rajonin, duke përfshirë vetë Izraelin: një konflikt shkatërrues që askush nuk mund ta kontrollojë./vizionplus.tv