10 months ago
24
Ashtu si me shumë terma të tjerë për të përshkruar problemet e shtyllës kurrizore, spondiloza është më shumë një term përshkrues sesa një diagnozë klinike. Fjalë për fjalë, mund të përkthehet se dikush ka dhimbje dhe degjenerim të shtyllës kurrizore, pavarësisht se çfarë po e shkakton dhimbjen ose ku po ndodh degjenerimi
Dr. Besim Demolli
Specialist i reumatologjisë
tel. +38344727068
Kuptimi i spondilozës
Trupat tonë ndryshojnë ndërsa plakemi dhe kjo mund të ketë një ndikim të rëndësishëm në shëndetin tonë të përgjithshëm – duke përfshirë shëndetin e qafës dhe shpinës. I referuar ndonjëherë si artriti i shtyllës kurrizore, spondiloza është pjesë e procesit të plakjes. Me kalimin e kohës, të gjithë do ta kenë këtë ndryshim të pashmangshëm të jetës. Megjithatë, simptomat janë të ndryshueshme dhe nuk varen nga sa mund të duken fotografitë “të këqija”, shikuar nga aspekti radiografik.
Shtylla kurrizore përbëhet nga një sistem i vogël kockash të quajtur rruaza. Këto rruaza janë të ndara me disqe. Këto disqe parandalojnë fërkimin e rruazave me njëra-tjetrën dhe parandalojnë që kockat të shtrëngojnë nervat. Ndërsa këto disqe fillojnë të konsumohen, njerëzit do të fillojnë të zhvillojnë artrit në shpinë. Aty ku bëhet problem është kur shfaqen simptomat shqetësuese dhe mund të shkaktojnë dëme neurologjike progresive.
Simptomat e zakonshme
Ngjashëm me sëmundjet e tjera, simptomat mund të ndryshojnë ndjeshëm në varësi të shtrirjes dhe ashpërsisë së problemit. Disa nga simptomat më të zakonshme përfshijnë:
• Dhimbje shpine ose qafe
• Dhimbje që shpërndahet në krahë ose shpatulla
• Një ndjenjë dobësie, mpirje ose ndjesi shpimi gjilpërash në krahë ose këmbë
• Ngurtësi e muskujve, spazma ose dhimbje
• Vështirësi me ekuilibrin
• Vështirësi në kontrollin e zorrëve ose fshikëzës
• Vështirësi në aftësitë motorike
Kushdo që zhvillon këto simptoma duhet të kontaktojë një mjek sa më shpejt të jetë e mundur për trajtim. Diagnoza e hershme është çelësi për parandalimin e dëmtimit të përhershëm neurologjik.
Shkaktarët e artritit kurrizor
Ka disa arsye të mundshme pse dikush mund të zhvillojë artrit në shpinë, duke përfshirë:
• Disqet e hernizuara: Nëse dikush ka një histori të një ose më shumë disqesh të hernizuara, ata janë në rrezik të zhvillimit të artritit në shtyllën kurrizore. Një hernie diskale zhvillohet kur një nga disqet në shtyllën kurrizore çahet. Kjo mund të shkaktojë që rruazat të fërkohen me njëra-tjetrën, duke çuar në inflamacion dhe artrit.
• Disqet degjenerative: Dikush mund të diagnostikohet edhe me disqe degjenerative. Disqet janë të mbushura me lëng që krijon një jastëk midis rruazave. Kur disqet degjenerojnë, rruazat mund të fërkohen me njëra-tjetrën, duke çuar në artrit.
• Zgjatimet e kockave (entezofitet): Mund të shkaktojnë inflamacion, duke bërë që ato të fërkohen në pjesë të ndryshme të shtyllës kurrizore. Kjo mund të çojë në artrit.
Faktorët e rrezikut
Ka disa faktorë rreziku që mund të bëjnë më shumë gjasa që dikush të zhvillojë artrit të shtyllës kurrizore. Ato përfshijnë:
• Dikush që është më i vjetër ka një shans më të madh për të zhvilluar artrit të shtyllës kurrizore në krahasim me dikë që ishte më i ri
• Individët që punojnë në një punë që përfshin lëvizje të përsëritura të qafës
• Dikush me një histori të mëparshme të lëndimeve të qafës
• Njerëzit që pinë duhan
• Dikush me shumë të afërm të cilët janë diagnostikuar me spondilozë është në një rrezik më të madh për ta zhvilluar vetë këtë gjendje
Ka shumë faktorë të tjerë të rrezikut që mund të bëjnë më shumë gjasa që dikush të zhvillojë këtë gjendje, dhe këta janë vetëm disa nga shembujt më të zakonshëm.
Diagnoza
Ka disa hapa të përfshirë në diagnozën e spondilozës. Gjatë konsultimit fillestar me mjekun tuaj, kompletohet një histori e detajuar mjekësore si dhe një ekzaminim fizik gjithëpërfshirës për të kuptuar më mirë afatin tuaj specifik kohor dhe shkaktarët e dhimbjes.
Pasi të ketë përfunduar ekzaminimi, mjeku juaj mund të urdhërojë skanime imazherike për të parë më nga afër rruazat dhe disqet e shtyllës kurrizore. Imazhe është çelësi për diagnozën e duhur të spondilozës, shpesh duke përfshirë rrezet X të marra në zonën e prekur. Dhe nëse nevojitet vlerësim i mëtejshëm, mund të porositen skanime CT dhe MRI.
Opsionet e trajtimit
Ka disa opsione trajtimi që mund të provohen. Disa nga opsionet më të zakonshme të trajtimit përfshijnë:
• Terapia fizike: Terapia fizike mund të përdoret për të forcuar muskujt, ligamentet dhe tendinat. Kjo do të siguroj mbështetje shtesë për shtyllën kurrizore, duke lehtësuar disa nga simptomat e saj.
• Medikamentet: Medikamentet përdoren gjithashtu shpesh për të menaxhuar simptomat e artritit. Mund të rekomandohen medikamente anti-inflamatore pa recetë dhe pacientëve gjithashtu mund t’u jepen injeksione steroide për të reduktuar më tej inflamacionin.
• Kirurgjia: Në raste të caktuara, ndërhyrja kirurgjikale mund të rekomandohet në varësi të ashpërsisë së simptomave të pacientit ose pranisë së dëmtimit neurologjik progresiv.
Plani i trajtimit është përshtatur për të përmbushur nevojat e individit. Jo të gjithë ata që diagnostikohen me spondilozë do të kenë nevojë për trajtime medikamentoze.
Parandalimi
Ka disa mënyra se si individët mund të parandalojnë zhvillimin e artritit në shpinë. Disa nga teknikat më të rëndësishme parandaluese që njerëzit duhet të dinë përfshijnë:
• Shmangni ushtrimet me ndikim të lartë: Njerëzit që kryejnë ushtrime me ndikim të lartë janë në një rrezik më të madh për të zhvilluar osteoartrit. Çfarë do të thotë kjo është se nëse ka shumë goditje në këmbë dhe gjunjë, kjo mund të transferohet në shtyllën kurrizore, duke çuar në artrit.
• Ruajtja e gamës së lëvizjes së qafës: Njerëzit gjithashtu duhet të mbajnë një gamë solide të lëvizjes në qafë. Ka ushtrime që njerëzit mund të kryejnë që mund të rrisin diapazonin e lëvizjes në qafë, duke reduktuar shanset për të zhvilluar artrit. Për shembull, edhe rrotullimi i kokës nga njëra anë në tjetrën disa herë në ditë mund të përmirësojë gamën e lëvizjes.
• Shmangni pirjen e duhanit: Njerëzit gjithashtu duhet të sigurohen që të shmangin duhanin. Pirja e duhanit është një nga faktorët më të rëndësishëm të rrezikut për zhvillimin e spondilozës dhe njerëzit që e shmangin duhanin do të jenë në rrezik më të ulët të zhvillimit të kësaj gjendjeje.
Këto ndryshime të thjeshta mund të zvogëlojnë shanset e dikujt për të zhvilluar artrit të shtyllës kurrizore.
Prognoza
Është e vështirë të parashikohet prognoza sepse kjo është diçka që duhet adresuar rast pas rasti me një specialist të shtyllës kurrizore. Ka disa njerëz që mund të mos vërejnë ndonjë ndikim të dukshëm në cilësinë e përgjithshme të jetës së tyre, por ka edhe njerëz që mund të kërkojnë kirurgji për të ndihmuar në procesin e rikuperimit.
Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme që njerëzit që përjetojnë ndonjë nga simptomat e mësipërme të kontaktojnë një mjek sa më shpejt të jetë e mundur. Sa më shpejt të diagnostikohet kjo gjendje, aq më shpejt mund të fillojë procesi i trajtimit. Kjo mund të bëjë një ndryshim të rëndësishëm në procesin e përgjithshëm të rimëkëmbjes së dikujt. /Telegrafi/
English (US) ·