Si ndryshoi qëndrimi i Bashës për hetimin e 21 janarit

Xhevahir Zhabina

Retorika e një prej personazheve kryesore të tragjedisë së 21 janarit ka ndryshuar ndër vite. Lulzim Basha, në kohën kur drejtonte opozitën i cilësonte si shpifje hetimet e nisura nga drejtësia e vjetër, ndërsa riçeljen e hetimeve nga SPAK pak javë më parë e shikon si mundësi për të zbardhur ngjarjen. Pas vendimit detyrues të Gjykatës së Lartë, SPAK tashmë po kryen hetim për vrasjen e Aleks Nikës si dhe plagosjen e disa personave që mbetën të plagosur 13 vite më parë. Krahas hetimit të veprimeve të Gardës së Republikës, SPAK kërkon të hetohen edhe veprimet e personave politik të kallëzuar.

Ndryshimi i retorikës

“Shpifjet dhe akuzat e lodhura e të vjetra të planifikuesve të dhunës ndaj institucioneve, të të njëjtëve që sot kanë kriminalizuar institucionet”- kështu deklaronte Lulzim Basha, 10 prillin e 2015, ditë kur Ministria e Brendshem në atë kohë e kallëzoi për ngjarjet e 21 janarit.

Pas 9 vitesh, më 16 korrik 2024, tashmë vetëm në pozicionin e deputetit të parlamentit të Shqipërisë ai do të shprehej:

“Të hetojë gjithçka, plotësisht në mënyrë të paanshme dhe profesionale. Ky ka qënë mesazhi im në këto 13 vite dhe ky mbetet mesazhi im dhe natyrisht në funksion të këtij mesazhi kam qënë dhe mbetem në dispozicion të çdo akti të drejtësisë për të bërë zhbardhjen e plotë dhe drejtësinë e plotë për 21 janarin.” – Lulzim Basha, deputet.

Dukshëm nuk ka ngarkesa në deklaratën e tij, duke ofruar mbështetje për SPAK i cili vendosi të rihapë hetimet për këtë çështje, pas vendimit detyrues të Gjykatës së Lartë.

13 vite politikë dhe ping pong me dosjen

Prokuroria e Tiranës gjatë hetimeve pas ngjarjes arriti të zbardhë dy nga katër vrasjet e 21 janarit. Për ekzekutimin e Ziver Veizit u dënua me gardisti Agim Llupo, ndërsa ish drejtuesi i gardës Ndrea Prendi u dënua me 1 vit burg për vrasjen e Faik Myrtajt. Akuza e prokurorisë për vrasje me dashje u hodh poshtë nga gjykata, duke bërë që për katër vrasje në bulevard të jepeshin vetëm 4 vite burg. Për shkak të dëmtimit të predhës që vrau Aleks Nikën nuk u bë e mundur të përcaktohet, arma që e qëlloi. Ndërsa Hekuran Deda, u vra nga një plumb tejshpues dhe predha nuk u gjet. Pas ardhjes në pushtet të Partisë Socialiste në 2013 herë pas herë janë bërë kallëzime në prokurori, por pa u paraqitur asnjë provë e re duke bërë që çështja të përdoret politikisht në momente të caktuara apo në përvjetore të kësaj tragjedie.

Roli i Bashës dhe Berishës sipas kallëzuesve dhe mos hetimi përtej gardistëve

Familjarët e viktimave të 21 janarit me anë të një kallëzimi kërkuan nga Prokuroria e Posaçme të rihetohej kjo çështje. Ata akuzojnë ish-kryeministrin Sali Berisha, ish-ministrin e brendshëm Lulzim Basha, ish-kreun e Gardës së Republikës, Ndrea Prendin dhe ish-gardistin Agim Llupo se kanë funksionuar në formën e një organizate kriminale për të kryer vrasje në rrethana cilësuese kundër dy, ose më shumë personave.

Kallëzimi nuk u mor parasysh nga Prokuroria e Posaçme e cila ia delegoi Prokurorisë së Tiranës, me argumentin se atje po kryhet një hetim dhe se nuk janë identifikuar zyrtarë të lartë të përfshirë në paligjshmëri.

Por, ndryshe ka argumetuar në vendim Gjykata e Lartë, e cila thotë se në kallëzim janë të identifikuar personat, pozicioni i tyre dhe SPAK duhet të hetojë pretendimet e ngritura nga familjarët e viktimave.