The Guardian për kapjen e shtetit në Serbi: Një problem për Ballkanin dhe BE-në

Mediumi prestigjioz “The Guardian” i ka kushtuar një editorial special zhvillimeve të fundit në Serbi si dhe ka shkruar rreth asaj se çfarë pritet të ndodhë në këtë vend dhe në raportet e tij me Perëndimin.

Në këtë drejtim, ky medium, në shkrimin që e ka titulluar “Pikëpamje për kapjen e shtetit në Serbi: një problem për Ballkanin dhe BE-në”, fillimisht ka përmendur faktin se sipas presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, zgjedhjet e fundit parlamentare të vendit të tij, ishin “më të pastrat dhe më të ndershmet” në historinë e tij.

Bëhet fjalë për zgjedhje të cilat ishin gjithashtu një triumf për partinë e tij Progresive Serbe (SNS), e cila fitoi me shumicë.

Por, siç vë në pah The Guardian, Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë kishte një qëndrim tjetër, përcjell Telegrafi.

Siç kujton ky medium, zgjedhjet e 17 dhjetorit, tha një deklaratë nga ekipi i tij ndërkombëtar i vëzhguesve, u zhvilluan në “kushte të padrejta”, të dëmtuara nga “anshmëria në media, presioni ndaj punonjësve të sektorit publik dhe keqpërdorimi i burimeve publike”.

Në këtë kontekst, përmend faktin se aty u vunë re raste të frikësimit dhe “parregullsive serioze” duke përfshirë blerjen e votave dhe mbushjen e kutive të votimit.

Veç këtyre, janë bërë akuza të tjera se serbët e Bosnjës u futën me autobus në masë për të votuar “me mashtrim” në Beograd.

Në këtë drejtim, The Guardian vlerëson se shkelja e normave demokratike dhe e shtetit të së drejtës në Serbi është përshpejtuar gradualisht që kur SNS mori pushtetin mbi një dekadë më parë – një proces “i kapjes së shtetit”, i mbikëqyrur nga presidenti që nga viti 2017.

“Një nacionalist autokratik, instinktet politike të të cilit u farkëtuan në epokën e Millosheviçit, Vuçiq përdor gjithashtu fuqinë dhe ndikimin e tij për të nxitur mosmarrëveshje në Ballkanin Perëndimor, ku fushatat secesioniste serbe etnike mbështeten nga Beogradi”, shkruan The Guardian, përcjell Telegrafi.

“Por ambicia për ta tërhequr Serbinë brenda orbitës së BE-së – dhe larg ndikimit rus – ka zbutur kritikat perëndimore në një shkallë komprometuese, veçanërisht që nga pushtimi i Ukrainës. Kjo qasje zbutëse mund të mbarojë së shpejti”, thekson mediumi britanik.

Në pjesën tjetër të shkrimit, The Guardian kujton faktin se në Serbi tanimë janë duke u zhvilluar demonstrata – të cilat pasuan zgjedhjet e diskutueshme – duke u mbështetur në një lëvizje proteste në rritje kundër Vuçiqit që filloi në verë.

Një theks të veçantë, mediumi britanik i vë edhe faktit se kryeministrja e Vuçiqit, Ana Brnabiq, falënderoi Rusinë për sigurimin e provave të supozuara se protestat ishin të orkestruara në perëndim.

“Në nëntor, Vuçiq parashikoi në mënyrë ogurzezë se viti 2024 do të sjellë ‘shumë më shumë konflikte dhe trazira’ si në Kosovë ashtu edhe në Republikën Srpska – entitetin etnik serb në Bosnje-Hercegovinë. Në këtë të fundit, udhëheqësi separatist serb i Bosnjës, Milorad Dodik, ka kërcënuar se do të prishë marrëveshjen e paqes të Dejtonit të vitit 1995 në emër të bashkimit kombëtar serb. Në Kosovë – pavarësinë e së cilës Beogradi vazhdon të refuzojë ta njohë – shpërthimet serioze të konfliktit në veriun etnik serb kanë ngritur frikën për një përpjekje të ardhshme shkëputjeje”, shkruan më tej The Guardian.

Dhe siç vlerëson shkrimi i këtij mediumi, shpresat se perspektiva e anëtarësimit në BE do ta bindë qeverinë e Serbisë që t’u përmbahet normave demokratike në vend dhe të përmbahet nga “mohimi” i shteteve fqinje, kanë rezultuar të pabaza.

Madje, shton shkrimi, qëllimi strategjik i izolimit të Rusisë – gjithashtu i paplotësuar – do të thotë se perëndimi vazhdon t’i lejojë Vuçiqit hapësirë për të ndjekur axhendën e tij autoritare, etno-nacionaliste.

“Si një nga investitorët kryesorë në ekonominë në rritje të Serbisë, BE-ja shihet në mënyrë të favorshme nga pjesa më e madhe e popullsisë dhe ka fuqi ekonomike dhe diplomatike për të vendosur nëse dëshiron. Deri më tani, ajo ka zgjedhur të mos e bëjë këtë, përmes një frike të kuptueshme – të ndarë nga administrata e Joe Biden-it – për ta lënë Ballkanin edhe më të hapur ndaj ndikimit të Moskës dhe Pekinit. Por, ndërsa ai futet akoma më tej në oborrin e shtëpisë lindore të BE-së, trajtimi i Vuçiqit si një lloj djali planprishës që përfundimisht do të përmirësohet nuk funksionon”, thuhet në fund të shkrimit të The Guardian. /Telegrafi/